Heeft het weggeven van gratis producten btw-consequenties?

Om klanten over te halen een bepaalde prestatie af te nemen, bijvoorbeeld een abonnement, worden soms gratis producten weggegeven. De vraag is of dit btw-consequenties heeft, met name in verband met de toepassing van het btw-tarief of het aftrekrecht. 

Wat zegt de rechter? 

In een aantal zaken heeft de rechter beslist dat het weggeven van de producten de hoofdprestatie volgt en dus geen afzonderlijke prestatie voor de btw is. Dit betekent ook dat er geen btw hoeft te worden afgedragen over de waarde van het gratis product of dat op het product hetzelfde btw-tarief van toepassing is als op de hoofdprestatie. In de rechtspraak is tot op heden in twee situaties beslist dat het verstrekken van de gratis producten geen invloed had op de btw-positie. Dat geeft een indicatie, maar betekent ons inziens niet dat dit in elke situatie zo is, omdat de feitelijke situatie altijd doorslaggevend is.

Eerste zaak

De eerste zaak (Deco Proteste – Editores) speelde op Europees niveau. Het gaat om een Portugese onderneming die zich bezighoudt met het uitgeven van tijdschriften die via een abonnementensysteem worden verkocht. Als een consument een abonnement afsluit, dan krijgt hij of zij een welkomstgeschenk, zijnde een tablet of smartphone ter waarde van maximaal € 50,-. De abonnementen zijn belast tegen het verlaagde btw-tarief en alleen over deze vergoeding heeft de onderneming btw voldaan. Dus niet over de waarde van het welkomstgeschenk. De Portugese belastingdienst is van mening dat het verstrekken van dit gratis product kwalificeert als een “fictieve” btw-belaste prestatie waarop het normale tarief van toepassing is. Het Hof van Justitie beslist uiteindelijk dat het weggeven van de geschenken een nevenprestatie is bij de hoofdprestatie (het abonnement). Het is dus geen afzonderlijk in aanmerking te nemen prestatie, maar gaat op in het abonnement. Het gevolg is dat de onderneming correct btw heeft voldaan over alleen het abonnementsgeld.

Tweede zaak

Op nationaal niveau speelden twee vrijwel identieke zaken: twee ondernemers die zich onder andere bezighielden met de exploitatie van een theater verkopen in dat kader toegangskaartjes aan consumenten. Hierop is het verlaagde btw-tarief van toepassing. In de prijs van het kaartje is ook een (alcoholisch) pauzedrankje begrepen. De vraag is of hierop ook het lage btw-tarief van toepassing is, dan wel het normale tarief is verschuldigd, zoals de Belastingdienst stelde. Het Gerechtshof heeft in beide zaken uiteindelijk geoordeeld dat het verstrekken van de drankjes het bezoek aan de voorstelling optimaal/aantrekkelijker maakt, waardoor sprake is van één prestatie en/of een bijkomende prestatie. Op deze prestatie is het verlaagd btw-tarief van toepassing. Ook hier trok belanghebbende uiteindelijk aan het langste eind.

Verstrekken gratis producten in Nederland

In Nederland kennen we een regeling waarbij het verstrekken van gratis goederen (monsters) met een geringe waarde niet als een levering onder bezwarende titel (vergoeding) wordt aangemerkt. Van een geringe waarde is sprake indien de kostprijs maximaal € 15,- bedraagt. Dit kan dus ook een oplossing bieden, naast de hierboven besproken jurisprudentie. 

Bij twijfel helpt BDO 

Zoals in het begin aangegeven blijft de feitelijke situatie doorslaggevend, maar het lijkt er op dat het weggeven van gratis goederen om de eigen producten of dienstverlening aantrekkelijker te maken niet snel gevolgen heeft voor de btw. Uiteraard zijn wij graag bereid met u mee te kijken indien een dergelijke situatie zich voordoet. Neem hiervoor contact op met een van onze btw-specialisten.